Of je Sander Schimmelpenninck nu mag of niet, of je hem nu een rechts mannetje met linkse teksten vindt, of een goede journalist met een uitgesproken mening: met zijn programma Sander & De Kloof heeft hij een programma weten te maken met een sociaal, financieel en economisch thema dat verrassend goed bekeken wordt. Op twitter meldde Schimmelpenninck onlangs dat er 763.000 kijkers waren - ik denk voor de aflevering van vorige week van 11 februari, gezien het tijdstip van zijn post - en dat is een fraai aantal voor een programma rond deze onderwerpen.
Ik volg het programma ook, met bovengemiddeld veel interesse. Een belangrijke reden daarvoor zijn de verschillende gekozen invalshoeken, van huisvesting tot onderwijs, van ondernemerschap tot gezondheidszorg. Door vanuit meerdere hoeken naar hetzelfde probleem te kijken - de groeiende kloof tussen arm en rijk - leer je patronen herkennen. Twee zaken vallen mij daarbij telkens op.
Ten eerste is er op elk thema wel een ondernemer die meer dan dankbaar gebruikt maakt van de mogelijkheden die de kloof op dit moment biedt. Dat hoeft niet persé slecht te zijn natuurlijk: er is niks mis met een goede ondernemer, dito plan en executie, en al het moois dat dat kan opleveren. Maar, er is wel telkens een grote maar te herkennen.
In de aflevering over onderwijs is onder andere een ondernemer aan het woord met een bedrijf dat privé onderwijs verzorgt. Hij vertelt over zijn passie voor onderwijs, dat dit type bedrijf hem de kans geeft om het onderwijs te verzorgen waar hij altijd van gedroomd heeft. Ik kan me dat levendig voorstellen, en begrijp dan ook goed dat onderwijzers uit het reguliere onderwijs graag de overstap maken naar zo'n privé instelling. Maar daar zit ook precies het probleem: hoe mooi je initiatief ook is, je beïnvloedt het reguliere onderwijs, en daarmee alle kinderen die daar zonder dat ze er iets in te kiezen hebben omdat de middelen hen ontbreken, er op een negatieve manier mee. De goede leraren verdwijnen naar de privé instellingen en het reguliere onderwijs, dat we met zijn allen betalen, moet die klappen op zien te vangen. Geweldig gedreven onderwijs dus, maar wel met een maatschappelijk flinke prijs.
Het tweede punt dat mij opvalt is dat "de oplossing" - in ieder geval in de uitzendingen tot nu toe - nog niet uitvoerig belicht wordt. Schimmelpenninck geeft tussendoor wel regelmatig doorkijkjes: met name op fiscaal vlak ziet hij veel mogelijkheden. Zo is geld erven wat hem betreft te laag belast en is arbeid te hoog belast. Dezelfde conclusie trekt hij ook voor wat betreft beleggen, in vergelijking tot diezelfde arbeid. De "bitcoin bitch" in de aflevering van vorige week kreeg er dan ook flink van langs... Fascinerend om te zien dat ze op social media daar haar beklag over doet, maar het inhoudelijk nog niet wenst te weerleggen.
Ik ben het met Schimmelpenninck eens dat fiscale regels een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het dichten van de kloof, maar ik denk dat een ander facet nog veel meer van belang is. We zullen met zijn allen bespreekbaar moeten maken welke doelen we nastreven, en we moeten van elkaar verwachten dat die doelen meer behelsen dan enkel financieel gewin. Dat moet er voor zorgen dat we niet alleen een bepaald financieel gewin nastreven met alles wat we doen, maar dat ook de gevolgen voor de rest van de maatschappij en de planeet waarop we die maatschappij huisvesten duidelijk zijn.
Ik zie daarin een grote parallel met het werk dat Eline en ik doen bij Bewust, onder andere in de webinars, cursussen en spreekbeurten die we verzorgen op het thema duurzaam beleggen. We bespreken dan zaken als wat duurzaam beleggen kan inhouden, en hoe je kunt beginnen. Maar veruit het belangrijkste element dat we aanstippen is dat je aan de voorkant zélf moet gaan uitzoeken wat die twee begrippen, duurzaam en beleggen, voor jou betekenen. Want alleen als je dat aan de voorkant vast stelt, kun je in de markt die oplossingen gaan zoeken die ook echt voor jou als mens, en daarmee voor je medemens en de planeet, passend zijn. En daarmee die resultaten geven die er echt toe doen.